Phương pháp Montessori được xem là một phương pháp giáo dục sớm của trẻ có độ tuổi từ 0 – 6 tuổi. Đây được xem là một phương pháp giáo dục sớm đối với trẻ sơ sinh. Phương pháp giáo dục Montessori tại Việt Nam hiện còn rất nhiều bậc phụ huynh chưa biết đến.
Nguồn gốc của phương pháp Montessori do nhà tiến sĩ Ý Maria Montessori (1870 – 1952) sáng lập vào giai đoạn đầu thế kỷ XX. Phương pháp giáo dục sớm này được áp dụng tại hơn 5.000 trường học tại các quốc gia phát triển hàng đầu như Mỹ, Canada, Ấn Độ … và đã có bề dày hơn 100 năm lịch sử giáo dục.
Những ưu nhược điểm của phương pháp Montessori là gì sẽ được bài viết sau đây phân tích theo từng khía cạnh khác nhau giúp cha mẹ có thể nắm được và áp dụng nuôi dạy bé!
Phương pháp Montessori là gì?
Phương pháp Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục truyền tải kiến thức qua 5 giác quan của trẻ. Phương pháp giáo dục này lấy trẻ em làm trọng tâm, phát triển kiến thực dựa trên những khả năng riêng biệt của từng bé.
Điểm đặc biệt của Montessori chính là phương pháp chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ. Tức là mỗi bé sẽ có khả năng nhận thức riêng biệt và tính cách độc lập – trong khuôn phép quy chuẩn để hình thành nhân cách trẻ. Tôn trọng sự phát triển tâm sinh lý của mỗi bé cũng là bản chất cốt lõi của phương pháp Montessori.
Vì thế, phương pháp Montessori sẽ tạo môi trường học tập cho trẻ được tự do lựa chọn, sáng tạo thông qua các bộ giáo cụ Montessori cũng như giáo án phù hợp với độ tuổi. Tùy theo đặc điểm tính cách cũng như khả năng làm việc riêng biệt mà trẻ có thể làm việc nhóm hoặc độc lập để khám phá, học hỏi những kiến thức xung quanh.
Đặc điểm của phương pháp montessori
Theo tổ chức AMI (Hiệp hội Montessori Quốc Tế) và AMS (Hiệp hội Montessori Mỹ) thì đặc trưng của phương pháp Montessori bao gồm các yếu tố cốt lõi chính như sau:
📌 Khuyến khích việc hợp tác, làm việc nhóm
Trong môi trường giảng dạy Montessori, giáo viên sẽ không phụ trách giảng dạy chính như dạy học truyền thống mà chính người học – các bé sẽ quyết định hoạt động tìm hiểu, sáng tạo trong ngày là gì, diễn ra như thế nào.
Với việc cùng nhau làm việc, chia sẻ quan điểm cá nhân, trẻ sẽ được nâng cao ý thức, tinh thần trách nhiệm vì cộng đồng. Quan trọng hơn hết là hình thành sự tôn trọng mọi người và khả năng hoạt động tập thể của trẻ.
📌 Trẻ em là trọng tâm trong mọi hoạt động của phương pháp Montessori
Tất cả các hoạt động của phương pháp giáo dục Montessori đều dựa trên nhu cầu và khả năng vận động của từng trẻ. Điều này sẽ giúp từng bé có lộ trình học tập, tiếp thu kiến thức theo đúng với khả năng của mình. Đồng thời, giúp cho việc so sánh thành tích học tập cũng không còn xảy ra.
Thiết kế không gian lớp học cũng phù hợp với chiều cao từng nhóm trẻ. Chúng ta có thể kể đến như bàn ghế, kệ để sách, tủ đồ chơi, bồn rửa tay … đều sẽ được thi công, lắp đặt với kích thước phù hợp nhằm giúp trẻ có thể thoải mãi tự tiến hành những hoạt động mà mình muốn.
📌 Nâng cao tinh thần tự giác, kỷ luật của trẻ
Song song với việc tự do lựa chọn các hoạt động khám phá hằng ngày, phương pháp Montessori cũng đặt ra những nguyên tắc cơ bản như thời gian hoạt động, sự ngăn nắp, trật tự … Tất cả các giáo cụ Mon đều được sắp xếp khoa học, theo thứ tự và trình tự phù hợp với từng độ tuổi của trẻ. Vì thế, sau khi hoàn tất từng hoạt động trải nghiệm của mình, trẻ phải sắp xếp ngay ngắn và đúng vị trí giáo cụ của mình.
Các nguyên tắc và sự kỷ luật này hoàn toàn không quá cao so với khả năng bẩm sinh của mỗi đứa trẻ. Đồng thời, khi làm việc có nguyên tắc trẻ sẽ được phát huy hết sự sáng tạo cũng như tập trung hoàn toàn vào quá trình khám phá mà không bị xao nhãng.
Với môi trường vừa tự do vừa kỷ luật như vậy, trẻ không chỉ được rèn luyện tính kỷ luật, nâng cao tinh thần tự giác mà còn phát triển các kỹ năng quan trọng như tính kiên nhẫn, tỉ mỉ, chịu khó.
📌 Khơi gợi nguồn cảm hứng sáng sạo của trẻ
Nhiệm vụ cốt lõi của phương pháp Montessori nói chung và giáo viên nói riêng chính là tạo ra nguồn cảm hứng sáng tạo cho trẻ. Giáo viên sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để trẻ được học tập, trải nghiệm một cách tự do, thoải mái nhất. Giáo viên chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn, không quyết định trẻ phải thực hiện như thế nào.
Trên cơ sở nguyên tắc chung cơ bản, trẻ hoàn toàn được tự do thực hiện các hoạt động, khám phá học tập của mình. Cảm hứng sáng tạo của trẻ sẽ được hình thành và phát triển qua quá trình tự do hoạt động, không quan trọng kết quả cuối cùng sẽ như thế nào.
Các góc trong phương pháp montessori
Phương pháp Montessori sẽ có 5 góc học tập để truyền tải đến trẻ thông qua bộ giáo cụ Montessori. 5 góc trong phương pháp Montessori bao gồm:
1️⃣ Góc Thực hành cuộc sống (Practical Life)
Cung cấp các bài tập để hoàn thiện phẩm chất, năng lực để từ đó hình thành nhân cách cho trẻ. Được phân thành 4 nhóm: nhóm chuyển khô, nhóm chuyển ướt, thường thức và khoa học.
Xây dựng mối liên hệ giữa môi trường gia đình của trẻ và lớp học. Đặt trẻ trong các thao tác logic hợp lý một cách chính xác, thúc đẩy việc hình thành kỹ năng tập trung ở trẻ, làm việc liên tục không bị gián đoạn để hoàn thành một chu trình làm việc sẽ dẫn đến cảm giác hài lòng và tự tin.
2️⃣ Góc Cảm quan (Sensorial Materials)
Thế giới xung quanh đi vào trẻ một cách nhẹ nhàng, tự nhiên mà sâu sắc thông qua 5 giác quan hình thành các khái niệm về vật chất.
Trẻ biết phân loại vật thể là bước đầu tiên trong sự hình thành trí thông minh, qua đó sẽ giúp trẻ ngày càng thích nghi với môi trường sống.
3️⃣ Góc Văn hóa (Culture)
Giúp trẻ hiểu biết về khoa học đời sống, khoa học lịch sử, vật lý, địa lý, nghệ thuật: nhảy và âm nhạc, tất cả được giới thiệu cho trẻ dưới hình thức như một bài học văn hóa.
Giúp trẻ phát triển bản thân, thích nghi với văn hóa của nơi mình sống.
4️⃣ Góc Toán học (Mathematics)
Trẻ hiểu được bản chất của con số, hình thành logic về toán học thông qua các giáo cụ, từ đó định hình được về lượng, ký hiệu tương ứng.
Là cơ sở để trẻ hiểu sâu về các nguyên lý toán học cao hơn. Hình học, đại số và số học được kết nối theo phương pháp Montessori giống như những gì diễn ra trong cuộc sống
Hệ thống giáo cụ toán đa dạng và logic khiến trẻ luôn cuốn hút với toán học.
5️⃣ Góc Ngôn ngữ (Language)
Rèn các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và ngữ pháp thông qua sự kết hợp của 3 giác quan thị giác, xúc giác, thính giác.
Ngôn ngữ trong trẻ dần được hoàn thiện thông qua việc thực hành các bộ giáo cụ từ cơ bản đến phức tạp. Trẻ khám phá ra sự logic của ngôn ngữ qua việc ghép các từ đơn thành câu.
Phương pháp Montessori cho trẻ từ 0 – 6 tuổi
📌 Phương pháp Montessori cho trẻ từ 0 – 3 tuổi
Ở độ tuổi từ 0 – 3 tuổi, nền tảng montessori sẽ giúp trẻ phát triển vận động tinh, vận động thô cùng với kỹ năng ngôn ngữ. Tạo một môi trường vui chơi và học tập kích thích và nuôi dưỡng trí óc, tâm hồn trẻ. Bên cạnh đó, phương pháp Montessori giúp trẻ tự tin thể hiện bản thân, hình thành tính cách độc lập trong các hoạt động sinh hoạt hằng ngày từ bé!
📌 Phương pháp Montessori cho trẻ độ tuổi mầm non
Giai đoạn mầm non là giai đoạn quan trọng khi trẻ bắt đầu có những nhận thức rõ ràng về thế giới xung quanh. Phương pháp Mon sẽ giúp bé hình thành khả năng làm việc độc lập, tính vượt khó khi gặp trở ngại. Ngoài ra, Montessori sẽ tạo cơ hội phát triển trí tưởng tượng phong phú cũng như đặt những nền móng đầu tiên trong việc hình thành kỹ năng giao tiếp trong tương lai!
📌 Phương pháp Montessori cho trẻ độ tuổi tiểu học
Trẻ ở giai đoạn này sẽ được phương pháp Mon thúc đẩy sự hiểu biết về giá trị của bản thân trong xã hội, cộng đồng. Tạo cơ hội cho bé khám phá và tìm ra được sở thích của bản thân. Ngoài ra, Montessori sẽ hỗ trợ phát triển trí tưởng tượng phong phú, sự độc lập không chỉ trong suy nghĩ mà còn cả hành động của trẻ. Ở giai đoạn này, phương pháp Montessori sẽ tạo mọi điều kiện để trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, học hỏi được việc bảo vệ môi trường và tiếp thu những kỹ năng sống cơ bản.
Lợi ích của phương pháp Montessori
Có 6 nhóm lợi ích chủ đạo của phương pháp Montessori giúp bé trong thời kỳ đầu. Cụ thể như sau:
- Được chủ động lựa chọn hoạt động phù hợp với cá nhân, nhu cầu và sở thích.
- Rèn luyện được tính tự lập, biết cách sắp xếp thời gian hợp lí để “làm việc”, tự lên kế hoạch cho bản thân
- Giúp trẻ tự tin, luôn sẵn sàng thể hiện bản thân. Phát triển khả năng riêng biệt của từng trẻ.
- Tôn trọng như một người lớn thực thụ, không áp suy nghĩ, định kiến của xã hội lên trẻ.
- Tạo lãnh thổ riêng cho trẻ khi làm việc thể hiện rõ khi mỗi trẻ có thảm riêng.
- Luôn khuyến khích sự trải nghiệm, chủ động khám phá của trẻ, chuẩn bị môi trường an toàn cho trẻ học tập.
Nhược điểm của phương pháp Montessori
Bên cạnh những mặc lợi ích vô cùng to lớn mà phương pháp đem lại thì vẫn còn tồn tại một số nhược điểm của phương pháp Montessori mà ba mẹ cần phải lưu ý. Một số lưu ý như sau:
⁉️ Tốn kém tài chính: Các cơ sở giáo dục áp dụng phương pháp Montessori giảng dạy thường là trường quốc tế và có kinh phí khá cao so với mặt bằng chung. Việc đầu tư vào trang thiết bị giảng dạy, các bộ giáo cụ đạt chuẩn Montessori, đội ngũ nhân sự chất lượng cao cùng chương trình học đạt chuẩn đã khiến cho học phí tăng cao. Ba mẹ cần cân nhắc về khoảng ngân sách dự kiến để bé có thể được trải nghiệm trọn vẹn và phát huy tối đa giá trị mà Montessori mang lại!
⁉️ Trung tâm, cơ sở đào tạo chưa đạt chuẩn: Bên cạnh những trường mầm non Montessori đạt chất lượng tốt thì vẫn còn có không ít cơ sở đào tạo kém chất lượng, giả danh thương hiệu Montessori nhằm trục lợi. Quý cha mẹ cần lưu ý kiểm tra kỹ lưỡng về hệ thống cơ sở vật chất, giáo cụ Mon có đầy đủ hay không, giáo viên có đạt chuẩn Montessori với bằng cấp chứng chỉ đầy đủ hay không để có thể đưa ra quyết định chính xác, tránh tiền mất mà con không học được gì.
⁉️ Trí tưởng tượng bay bổng không được khuyến khích: Với quan điểm sự sáng tạo phải mang tính chất thực tế. Thông qua việc hoạt động với bộ giáo cụ trẻ sẽ sáng tạo nhưng không quá xa vời thực tiễn. Maria Montessori có quan điểm cho rằng việc để trí tưởng tượng của trẻ quá bay bổng, xa rời thực tế là không tốt. Tuy nhiên, một số hoạt động như việc đọc truyện cổ tích cũng có thể mang lại nhiều lợi ích cho trẻ. Tùy theo giáo trình giảng dạy mà chúng ta có thể linh hoạt khắc phục nhược điểm này!
⁉️ Chương trình học không đồng bộ: Như đã đề cập ở phần đặc điểm, phương pháp Montessori chỉ đề ra những yếu tố cần phải có cũng như giá trị cốt lõi hướng đến trẻ mà không có một giáo trình giảng dạy giống nhau. Mỗi trẻ sẽ có một đặc điểm, tính cách và xu hướng phát triển riêng biệt nên sẽ không thể nào có một giáo trình giảng dạy đồng nhất.
Điểm khác biệt của phương pháp Montessori
So với phương pháp giáo dục truyền thống thì Phương pháp Montessori có phương châm cốt lõi là thấu hiểu trẻ để dạy trẻ hiệu quả. Trẻ có thể được chủ động lựa chọn chủ đề học, theo đuổi sở thích riêng của mình đối với từng hoạt động với giáo cụ montessori.
Với việc tiếp thu các kiến thức bằng bản năng của mình, trẻ sẽ có thể dễ dàng học hỏi, tăng tính tự lập và sự sáng tạo của bản thân so với giáo dục truyền thống. Montessori sẽ tác động đến 5 yếu tố giác quan chính – thị giác, xúc giác, khứu giác, thính giác và vị giác 👉 Điều này khác biệt hoàn toàn so với việc chỉ truyền tải thông tin qua nghe và đọc của cách dạy truyền thống.
Đối với từng nhóm trẻ thì Montessori sẽ linh hoạt xây dựng từng lộ trình học tập riêng biệt. Người hướng dẫn hoặc giáo viên chỉ đóng vai trò hỗ trợ, hướng dẫn trẻ khám phá mà không can thiệp quá nhiều vào hoạt động học hỏi của bé.
Điều khác biệt lớn nhất chính là phương pháp Montessori hoàn toàn không có hệ thống thi đua điểm thành tích. Kết quả học tập chính là sự trưởng thành, nhận thức, khả năng quan sát và những kỹ năng mà trẻ học được qua giai đoạn rèn luyện và phát triển độc lập. Quan trọng nhất chính là tinh thần và thái độ vui vẻ khi được đến trường của trẻ.
Tóm lại, phương pháp giáo dục Montessori dựa trên đặc điểm, tích cách, sở thích cá nhân của từng trẻ mà xây dựng một lộ trình phát triển độc lập, tự do. Từ đó khơi gợi khả năng sáng tạo, niềm cảm hứng học tập của mỗi bé!
ĐĂNG KÝ TƯ VẤN
MIỄN PHÍ!
Thông tin của quý vị sẽ được cập nhật cho hệ thống tư vấn, chúng tôi sẽ liên hệ sớm nhất có thể!
